امروزه يکی از الويت های کلان کشورهای در حال توسعه رسیدن به توسعه پايدار به ويژه در بخش کشاورزی می باشد. منظور از توسعه پايدار، توسعه ای است که در جهت تامین نیازهای نسل کنونی حرکت کند، بدون آنکه توانايی نسل های آينده را در رفع نیازهايشان کاهش دهد. با توجه به نقش مهم آب و خاک در توسعه کشاورزی ، بهره برداری مناسب از اين منابع محدود در راستای تامین رفاه ، امنیت و پايداری جوامع حائز اهمیت می باشد. امروزه در تمامی کشورهای صنعتی و پیشرفته، هدف از کشاورزی مدرن و مکانیزه، يکپارچگی اراضی و استفاده از تکنولوژی های نوين در جهت کنترل نهاده های کشاورزی مانند آب و خاک می باشد که اين مهم با اجرای طرح کاداستر قابل تحقق است.
کاداستر (Cadastre) را می توان به عنوان فهرست مرتب شده ای از اطلاعات متعلقات (Properties)، در داخل کشوری مشخص و یا منطقه ای معین دانست، که براساس نقشه برداری از مرزها وحدود آن متعلقات قرار گرفته است. این چنین متعلقاتی به طور نظام مند با شناسه های مجزا تعیین می شوند. محدوده ها و حدود متعلقات (قطعات زمینی) و گاهی مشخصات آن ها روی نقشه های بزرگ مقیاس نمایان اند که همراه با ثبت آنها ممکن است متعلق های مجزا را بتوان همراه با حقوق ملکی، طبیعت، کاربری، اندازه و حتی ارزش (قیمت) آن مشخص نمود.
کاداستر از دو قسمت اساسی زیر تشکیل یافته است :
• قسمت کارتوگرافی (گرافیک)، که شامل نقشه های بزرگ مقیاس براساس نقشه¬ برداری زمینی، هوایی، و حتی ماهواره ای بوده، نشانگر قطعات زمینی همراه با شناسه های منحصر به فرد آن هاست.
• قسمت تشریحی (توصیفی)، که شامل امور ثبتی و فایل هایی از اسناد حقوقی(Deed) یا عناوین حقوقی(Title) و دیگر اطلاعات توصیفی خلاصه شده می باشد، و در برگیرندە اطلاعات هر قطعه زمین مشخص روی نقشه است.
کاداستر اراضی زراعی در تعیین الگوی کشت، ایجاد شناسنامه قابل استناد اراضی و یکپارچه سازی کشت بسیار قابل توجه است. با توجه به اینکه مشکل اصلی در افزایش سطح تولید و افزایش تولید در واحد سطح، مشکل به زراعی است، نداشتن شناسنامه قابل استناد برای اراضی موجب ضعف محققین در طراحی سیستم های کاشتی شده است که از حداکثر ظرفیت محیط برای تولید استفاده کنند. همچنین با در دست داشتن حدود و موقعیت اراضی امکان یکپارچه سازی کشت فراهم می گردد که موجب کاهش هزینه های تولید، گسترش روحیه تعاون، افزایش توان درآمدی تولیدکنندگان خرد و افزایش بهره وری می شود.
بازوهای سامانه اطلاعاتی کاداستر
انواع کاداستر: سه فرم اساسی برای کاداستر متصور است:
کاداستر حقوقی (Cadastre Legal)
کاداستر مالی (Cadastre Fiscal)
کاداستر چندمنظوره (Multi-purpose Cadastre)
که در هر کدام از انواع فوق، متناسب با هدفی که آن ها دنبال می کنند، دقت معینی را انتظار داریم.
کاداستر حقوقی - در این نوع کاداستر اطلاعات ضروری برای تبادل و یا انتقال زمینها تهیه میشوند، مرزهای دقیقی از قطعات زمین مشخص شده که تمامی حقوق و ادعاهای ملکی را در بردارد. نوع پیشرفته تر آن ثبت عناوین (Registration Title) است.
کاداستر مالی - در آن، محل، اندازه، و گاهی قیمت و مالکیت قطعات زمین برای هدف خاصی، که همان جمع آوری مالیات املاک است، مشخص می شود. داده هایی که در کاداستر مالی ثبت می شوند به دقت داده های کاداستر حقوقی نیستند. در کاداستر مالی مالیات را باید مالک زمین (ملک) و یا متصرف آن ملک بپردازد.
کاداستر چندمنظوره - نوعی مشترک بین دوکاداستر قبلی است. در این نوع کاداستر، علاوه بر آن خصوصیات قبلی، مسائل حقوقی و مالی نیز مورد نظر بوده و اطلاعاتی هم در زمینه های گوناگونی چون: کاربری، خاک و خاکشناسی، مسائل کاربردی و غیره نیز دیده می شود. می توان گفت در این نوع کاداستر به اهداف مختلفی خدمات داده می شود.
ارتباط انسان با زمین
فواید سامانه های کاداستری برای جوامع و دولت ها
منابع:
سازمان جهاد کشاورزی استان فارس، مدیریت طرح های استراتژیک
کاداستر رقومی، رامین یوسفی، سازمان نقشه برداری کشور، بهار 1385