عصر کنونی جهان عصر ارتباطات و مدیریت اطلاعات است. بدین لحاظ اساس و پایه برنامه‏ ریزی بسیاری از فعالیت‏ های سیاسی، اقتصادی، تولیدی، تجاری و بازرگانی، صرفا بر مبنای آمار و اطلاعات روزآمد و صحیح استوار است. در عصر حاضر موفقیت در هر نوع فعالیت تولیدی و تجاری مرهون سطح دسترسی به داده‏ ها، میزان صحت و روزآمدی آنهاست. بسیاری از معادلات سیاسی بین کشورها یا موفقیت در سرمایه‏ گذاری یا حتی شکست‏ های تجاری و تولیدی  به سرعت دریافت(زود یا دیر رسیدن) اطلاعات و داده ‏های صحیح و با دقت مناسب بستگی دارد. از این رو بسیاری از کشورهای پیشرو تلاش زیادی را برای ثبت و ظبط داده ها و اطلاعات در بخش‏ های مختلف معدن، صنعت و غیره انجام می ‏دهند.

علی رغم سرمایه‏ گذاری عظیم در زیرساخت‏های کشاورزی کشور و توسعه آبیاری و زهکشی در طی سال‏های گذشته، متاسفانه همگام با توسعه سخت‏ افزاری کشاورزی در ایران، به توسعه نرم ‏افزاری این بخش و ایجاد پایگاه اطلاعاتی به منظور ثبت دقیق داده‏ ها و جزئیات توجه درخور نشده و همین امر سبب شده است که بسیاری از تحلیل‏ ها و برنامه ‏ریزی‏ها بر اساس گمان و تخمینی از واقعیت موجود صورت پذیرد.

در حال حاضر بسیاری از داده‏ ها و اطلاعات اولیه که بعضا از پارامترهای اثرگذار و تصمیم ‏ساز در برنامه ‏ریزی آب و خاک کشور با ابهام و تردید روبرو است که از آن جمله می‏ توان به اعداد و ارقام ذکر شده برای راندمان‏ های آبیاری، میزان اراضی فاریاب کشور، میزان آب برداشت شده از سفره آب زیرزمینی، تغدیه این سفره‏ ها، وسعت و کیفیت شبکه‏ های آبیاری و زهکشی در دست بهره ‏برداری، بهره ‏وری آب کشاورزی، میزان افت کیفیت اراضی از لحاظ شوری و ده‏ ها پارامتر دیگر نام برد. این مشکل صرفا منحصر به دقت و صحت آمار کلان بخش آب و خاک نیست. بلکه حتی در برخی موارد در اجزای سیستم واحد مانند شبکه سد، شبکه های آبیاری و زهکشی نیز با تناقض‏ هایی روبرو است. اگر چنانچه قرار است کمبود منابع آب کشور از طریق افزایش بهره ‏وری آب کشاورزی جبران شود باید به درستی دانست که راندمان‏ه ای آبیاری در حال حاضر چقدر است؟ یا میزان بهره‏ وری آب در نقاط مختلف کشور مختلف است؟ اگر این تفاوت وجود دارد به چه میزان است؟ به چه میزان سرمایه‏ گذاری برای افزایش بهره ‏وری در بخش آب نیاز است؟ به چه تمهیدات مدیریتی و فنی برای تحقق این امر نیاز است؟ دقت سیستم‏های اندازه گیری چقدر است؟ نداشتن برنامه جامع و اطلاعات کافی می ‏تواند رسیدن به نتایج و اهداف برنامه‏ ها را با مشکل مواجه کند، به طوری که نمی ‏توان به روشنی بیان کرد که چه موقع و به چه شکلی و با چه میزان اطمینانی و دقتی به اهداف برنامه ها رسید. این در حالی است که نبود اطلاعات دقیق و کافی خصوصا در شرایط بحران مانند خشکسالی مدیریت منابع آب را با چالش‏های جدی همراه می‏ سازد.

 

question3

 

question2

 

متاسفانه بسیاری از تصمیمات هر چند دلسوزانه که بر اساس اطلاعات با شرایط دقت ناکافی، عدم به روز بودن و کلی بودن اتخاذ شده است نه تنها اثر مثبتی نداشته بلکه گاه به مشکلات دیگر یا دامن زده و یا موجب بوجود آمدن مسائل جدید شده است. این یک واقعیت است که مدیریت جامع اکوسیستم های طبیعی و کشاورزی و تعیین عرضه و تقاضا در حیطه آن ها باید بر اساس اطلاعات صحیح، با دقت مناسب و به روز باشد که بتوان به موقع، به اتخاذ تصمیمات صحیح نائل شد.

شاید با عبارت‌ های ذیل زیاد روبرو شده باشید:

No measurement no management

No measurement no improvement

If You Can't Measure It, You Can't Manage It

You Can't Manage What You Don't Measure

همه این عبارت‌ها بیان می‌دارند که بدون اندازه‌گیری توسعه و همچنین مدیریت مفهومی ندارد. شکل ذیل ارتباط بین وجود داده و مدیریت را بهتر نمایان سازد.

data management

 

  این شکل بیان می دارد که ابتدا داده‏ های مورد نیاز جمع آوری و سپس با انجام پردازش‏های لازم این داده‏ ها تبدیل به اطلاعات می‏ گردند. سپس اطلاعات استخراج شده به دانش تبدیل شده و در اختیار برنامه ‏ریزان جهت مدیریت جامع و همه جانبه قرار می‏ گیرد. همچنین شکل ذیل نشان دهنده ارتباط بین افزایش عملکرد و بهره وری بر مبنای اطلاعات کافی است.

 data bahrevari