بنام خداوند طبیعت و زیبایی
سلامی دیگر به دوستان گرامی و همیشه همراه سایت:
امروزم با توجه به درخواست شما که پشتیبان همیشگی ما بودید، مبنی بر معرفی گونه های گیاهی مناطق شور" تصمیم گرفتیم اطلاعاتی را بهتون بدیم تا بتونیم برای احیای کشاورزی کشور کمکی کرده باشیم.
"از اینکه هستید ممنونیم"
مقدمه :
خشکسالی های پی درپی و برداشت و مصرف بی رویه آب از منابع زیر زمینی و سطحی در سال های اخیر در نقاط مختلف کشور باعث شده تا بسیاری از دشت ها از لحاظ برداشت آب ممنوعه اعلام و بخش عمده ای از اراضی کشاورزی نیز به شوره زار و بیایان تبدیل شود. مناطقی که خاك آنها داراي غلظتهاي زیادي از نمکهاي محلول است پوشش گیاهی خاصی دارند. این گیاهان هالوفیت قابلیت رشد و تکمیل چرخه زندگی در خاكهاي شور را دارند. بدین ترتیب و با توجه به افزایش روز افزون جمعیت جهان، سهم دسترسی انسان به منابع خاک کشاورزی و آب مطلوب، بشدت رو به کاهش است، به همین دلیل متخصصان کشاورزی فناوری های نوینی را برای رویارویی با کاهش کمی و کیفی منابع آب و خاک به کار گرفته اند.یکی از گزینه های نوین برای بهره برداری از منابع موجود در مناطق خشک و نیمه خشک، توجه به ”تنوع زیستی“ فراهم آمده در این مناطق همچون امکان استفاده ازگیاهان جایگزین مانند #گیاهان شورپسند است
#تعریف گیاهان شور پسند :
گیاهان شورپسند گیاهانی هستند که می توانند با #آب دریا و دیگر آب ها و #خاک های شور هم زیستی کنند و می توان از #آب دریا برای آبیاری آنها استفاده کرد.
#اهمیت گونه های شور پسند :
با آگاهي كامل از عناصر گياهي هر منطقه ميتوان ضمن بررسي كارايي مديريت حاكم بر منطقه، امكان حفظ گونه هاي در معرض خطر انقراض و نيز احياي مناطق شور با كاشت گونه هاي شورپسند خوش خوراك براي دام را فراهم كرد.
# معرفی شوره زار های ایران:
شوره زار های ایران شامل {دشت کویر، دشت لوت و جازموریان، ساحل شرقی و غربی دریاچه ارومیه ، سبخاي گرمسار، ذخیره گاه بیوسفر توران سمنان و دخیره گاه بیوسفر کویر سمنان ، کویر میقان اراك، جزیره قشم ، تالاب گاوخونی اصفهان ،ذخیرهگاه کویر ابرکوه یزد ،جزیره کیش، منطقه حفاظت شده موته ، ذخیره گاه بیوسفر میانکاله } است.
شرایط خاک های در ایران :
#وسعت خاكهاي شور در ايران 24 ميليون هكتار است كه معادل 15 درصد از اراضي كشور ميباشد. شوره زارها به دو دسته اراضي كرانه ي درياها و درياچه ها و اراضي بياباني و نواحي خشك استپي تقسيم ميشوند. در اراضي شور سه عامل شوري، بافت و درصد كربن آلي خاك مهمترين شاخص هاي موثر بر انتشار اجتماعات گياهي هستند . در مناطقي كه ميزان زيادي از نمكهاي محلول يا سديم تبادلي وجود دارد، مهمترين فاكتور خاك؛ شوري، بافت و هدايت الكتريكي ميباشد. مناطق بیابانی و کویری از مهم ترین بوم های ایران می باشند که نه تنها بخش قابل توجهی از مساحت کشور را در بر می گیرند بلکه بر دیگر بیوم ها نیز اثر می گذارند. این مناطق برخلاف تصور ظاهری، پتانسیل های تولیدی متنوعی در خود نهفته دارند که اگر به درستی شناخته شده و مورد بهره برداری قرار گیرند در جهت بهره برداری این مناطق گام های مفیدی برداشته خواهد شد.
گیاهان شورپسند گیاهانی هستند که می توانند با #آب دریا و دیگر آب ها و #خاک های شور هم زیستی کنند و می توان از #آب دریا برای آبیاری آنها استفاده کرد.
#اهمیت گونه های شور پسند :
با آگاهي كامل از عناصر گياهي هر منطقه ميتوان ضمن بررسي كارايي مديريت حاكم بر منطقه، امكان حفظ گونه هاي در معرض خطر انقراض و نيز احياي مناطق شور با كاشت گونه هاي شورپسند خوش خوراك براي دام را فراهم كرد.
# معرفی شوره زار های ایران:
شوره زار های ایران شامل {دشت کویر، دشت لوت و جازموریان، ساحل شرقی و غربی دریاچه ارومیه ، سبخاي گرمسار، ذخیره گاه بیوسفر توران سمنان و دخیره گاه بیوسفر کویر سمنان ، کویر میقان اراك، جزیره قشم ، تالاب گاوخونی اصفهان ،ذخیرهگاه کویر ابرکوه یزد ،جزیره کیش، منطقه حفاظت شده موته ، ذخیره گاه بیوسفر میانکاله } است.
شرایط خاک های در ایران :
#وسعت خاكهاي شور در ايران 24 ميليون هكتار است كه معادل 15 درصد از اراضي كشور ميباشد. شوره زارها به دو دسته اراضي كرانه ي درياها و درياچه ها و اراضي بياباني و نواحي خشك استپي تقسيم ميشوند. در اراضي شور سه عامل شوري، بافت و درصد كربن آلي خاك مهمترين شاخص هاي موثر بر انتشار اجتماعات گياهي هستند . در مناطقي كه ميزان زيادي از نمكهاي محلول يا سديم تبادلي وجود دارد، مهمترين فاكتور خاك؛ شوري، بافت و هدايت الكتريكي ميباشد. مناطق بیابانی و کویری از مهم ترین بوم های ایران می باشند که نه تنها بخش قابل توجهی از مساحت کشور را در بر می گیرند بلکه بر دیگر بیوم ها نیز اثر می گذارند. این مناطق برخلاف تصور ظاهری، پتانسیل های تولیدی متنوعی در خود نهفته دارند که اگر به درستی شناخته شده و مورد بهره برداری قرار گیرند در جهت بهره برداری این مناطق گام های مفیدی برداشته خواهد شد.
اكوسيستم هاي شور ايران به خاطر #فعاليتهاي تخريبي انسان و دام در معرض تخريب قرار گرفتهاند و پروژه هاي حفاظت، نگهداري و استقرار مجدد اين اكوسيستم ها بدون بررسي #جوامع گياهي و #عوامل محيطي امكانپذير نخواهد بود.
#معرفی گونه ها :
گونه هايي که مقاومت زيادي دارند تراکم آنها درهسته شوره زار پايه زیاد تر است. در بين گونه هاي بسيار مقاوم گونهHalocnemum strobilaceum قرار دارد كه به خوبي قادر است شرايط شوري و خشكي را تحمل نمايد و جهت اصلاح و احياء هسته مركزي شوره زار مفيد است و در بين گونه هاي با مقاومت كم گونه Gymnocarpus deconder قرار دارد كه مي تواند جهت اصلاح و احيا حواشي شوره زار براي جلوگيري از توسعه شوره زار مفيد واقع گردد.
گل شوره زار :
گیاهی یک ساله با بندهای نمدی و گوشتدار است که در اطراف دامنه های گنبدهای نمکی و بر روی خاک های نسبتا شور و غیر قلیایی می روید. این گیاه نیز در مسیر بیابان های سیل خیز و در نواحی مرکزی و حتی مناطق شوره زار غرب کشورمان می روید.
گیاه ریش بز:
این گیاه ساقه ای برگ های بسیار کوچک و فلسی دارد. گل های آن که در اردیبهشت ماه می رویند، زرد رنگ و معطر بوده و آن را نزدیکی گیاهی همانند قره داغ خواهید دید. این گیاه در خاک هایی که گچ دار هستند بسیار خوب رشد کرده و سیستم ریشه ای بسیار فعالی دارد. این گیاه در استان های خراسان بزرگ، سمنان، قم، البرز، دشت کویر، حوضه بیابان های ایران و سیستان و بلوچستان می روید.
گونه هايي که مقاومت زيادي دارند تراکم آنها درهسته شوره زار پايه زیاد تر است. در بين گونه هاي بسيار مقاوم گونهHalocnemum strobilaceum قرار دارد كه به خوبي قادر است شرايط شوري و خشكي را تحمل نمايد و جهت اصلاح و احياء هسته مركزي شوره زار مفيد است و در بين گونه هاي با مقاومت كم گونه Gymnocarpus deconder قرار دارد كه مي تواند جهت اصلاح و احيا حواشي شوره زار براي جلوگيري از توسعه شوره زار مفيد واقع گردد.
گل شوره زار :
گیاهی یک ساله با بندهای نمدی و گوشتدار است که در اطراف دامنه های گنبدهای نمکی و بر روی خاک های نسبتا شور و غیر قلیایی می روید. این گیاه نیز در مسیر بیابان های سیل خیز و در نواحی مرکزی و حتی مناطق شوره زار غرب کشورمان می روید.
گیاه ریش بز:
این گیاه ساقه ای برگ های بسیار کوچک و فلسی دارد. گل های آن که در اردیبهشت ماه می رویند، زرد رنگ و معطر بوده و آن را نزدیکی گیاهی همانند قره داغ خواهید دید. این گیاه در خاک هایی که گچ دار هستند بسیار خوب رشد کرده و سیستم ریشه ای بسیار فعالی دارد. این گیاه در استان های خراسان بزرگ، سمنان، قم، البرز، دشت کویر، حوضه بیابان های ایران و سیستان و بلوچستان می روید.
گیاه قره داغ :
در میان گیاهان بیابانی ایران گیاهی رشد می کند که گل های سفیدی داشته و میوه آن قهوه ای مایل به مشکی است. میوه گیاه قره داغ را در اواخر خرداد ماه می توانید ببینید و در ایران در استان های بلوچستان تا خراسان وجود دارد. در شوره زارهای بیابانی می توانید درختچه ای خوابیده و خمیده بر روی زمین به شکل کپه ای را ببینید که برگ هایی گوشتی اما با نوکی تیز دارند. این گیاه در خاک های گچی و آهکی با محدودیت زهکشی رشد می کند و بسیار مقاوم است.
گیاه نسی :
از جمله گیاهان بیابانی ایران است که در نقاط استپی بیابان ها و شنزارها رشد می کند. مردمان روستا از آن به عنوان خوراک دام هایشان استفاده می کنند. در تمام بیابان های لوت تا شمال دشت کویر، مسیرهای مستعد سیل و شن زارهای ریگی و در خاک های سبک شنی، لومی، گچ دار و خاک های آهکی به راحتی رشد می کند. در نتیجه استقامت بسیار بالایی دارد و برای جلوگیری از رشد بیابان بسیار مهم است.
از جمله گیاهان بیابانی ایران است که در نقاط استپی بیابان ها و شنزارها رشد می کند. مردمان روستا از آن به عنوان خوراک دام هایشان استفاده می کنند. در تمام بیابان های لوت تا شمال دشت کویر، مسیرهای مستعد سیل و شن زارهای ریگی و در خاک های سبک شنی، لومی، گچ دار و خاک های آهکی به راحتی رشد می کند. در نتیجه استقامت بسیار بالایی دارد و برای جلوگیری از رشد بیابان بسیار مهم است.
گیاه کلبیت :
ساقه گل آن از میان برگ ها تا ارتفاع ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر بالاتر می آید. در نهایت بذر های گیاه با باد جا به جا می شود. اگر متوسط بارندگی سالانه در فصل های زمستان و بهار مناسب باشد این گیاه به راحتی در میان شن ها رشد کرده و به بستر خاک کمک می کند. ریشه های فراوان و پراکنده این گیاه خاک را تثبیت کرده حتی رویش آن به صورت ریزوم های عمودی بر روی ریشه های افقی صورت می گیرد. در بیابان های آران و بیدگل و دیگر مناطق به راحتی می توانید این گیاه را ببینید
ساقه گل آن از میان برگ ها تا ارتفاع ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر بالاتر می آید. در نهایت بذر های گیاه با باد جا به جا می شود. اگر متوسط بارندگی سالانه در فصل های زمستان و بهار مناسب باشد این گیاه به راحتی در میان شن ها رشد کرده و به بستر خاک کمک می کند. ریشه های فراوان و پراکنده این گیاه خاک را تثبیت کرده حتی رویش آن به صورت ریزوم های عمودی بر روی ریشه های افقی صورت می گیرد. در بیابان های آران و بیدگل و دیگر مناطق به راحتی می توانید این گیاه را ببینید
گیاه ارمک:
ظاهر این گیاه به صورت درختچه ها و درختانی کوچک با شاخه هایی همیشه سبز و کشیده همانند نی هستند که گاهی ارتفاع آن ها به ۵ متر نیز می رسد. این گیاه بیابانی نیز در بهار رشد اصلی خود را داشته و می توانید گل های زرد و طلایی آن را در بهار تماشا کنید. در فصل تابستان این گل های زرد تبدیل به میوه های نارنجی ارمک می شود که در کنار رنگ سبز شاخه های زیبایی کویر و بیابان را دوچندان می نماید. گیاه ارمک از گیاهان بیابانی ایران است که بسیار در مقابل خشکی مقاوم بوده و ریشه ای بسیار عمیق دارند. متاسفانه این گیاه در مقابل شوری مقاومت کمی دارد. به همین دلیل آن را بیشتر بر روی کوه های شنی و تپه ها و یا در کنار مزارع کشاورزی در نقاط خشک کشورمان و در کل در مناطقی که شوری کم است مشاهده می کنید. برگ های این گیاه در اواسط تابستان می ریزند تا تعرق را کاهش دهند.
ظاهر این گیاه به صورت درختچه ها و درختانی کوچک با شاخه هایی همیشه سبز و کشیده همانند نی هستند که گاهی ارتفاع آن ها به ۵ متر نیز می رسد. این گیاه بیابانی نیز در بهار رشد اصلی خود را داشته و می توانید گل های زرد و طلایی آن را در بهار تماشا کنید. در فصل تابستان این گل های زرد تبدیل به میوه های نارنجی ارمک می شود که در کنار رنگ سبز شاخه های زیبایی کویر و بیابان را دوچندان می نماید. گیاه ارمک از گیاهان بیابانی ایران است که بسیار در مقابل خشکی مقاوم بوده و ریشه ای بسیار عمیق دارند. متاسفانه این گیاه در مقابل شوری مقاومت کمی دارد. به همین دلیل آن را بیشتر بر روی کوه های شنی و تپه ها و یا در کنار مزارع کشاورزی در نقاط خشک کشورمان و در کل در مناطقی که شوری کم است مشاهده می کنید. برگ های این گیاه در اواسط تابستان می ریزند تا تعرق را کاهش دهند.
گیاه اشنان:
برگ های آن دارای ساقه های بند بند و مفصل دار است که برگ های گوشتی باریک و تقریبا استوانه ای دارد. ارتفاع گیاه تا ۲ متر و قطر تنه آن به بیش از یک متر می رسد. بیشتر رشد گیاه در فصل های بهار و تابستان بوده و در پاییز گل و میوه می دهد. در زمستان نیز خشک می شود و به گونه ای به خواب زمستانی می رود. دلیل زنده ماندن این گیاه در طبیعت، داشتن ریشه عمودی آن است که تا اعماق پیش می رود تا به رطوبت و آب های زیرزمینی برسد. ریشه ،زمانی که به رطوبت می رسد، در جهت افقی رشد می کند. بسیاری از مردم محلی در سرتاسر کشورمان از این گیاه برای ساخت صابون استفاده می کنند.
نتیجه گیری :
برای خاک های مناطق شور میتونیم اقدام به شورورزی نموده و هم میتونیم خاک ها رو مدیریت کنیم . امید واریم بتونیم برای اراضی که شور هستند با اعمال مدیریت صحیح ، از بیابان زایی جلوگیری کنیم و به احیای بیابان هایی که الان موجودن بپردازیم.
شورورزی :
به معنای استفاده از آب شور و خاک شور برای تولید گیاه، علوفه، ماهی و میگو، برق، نمک و سوخت زیستی، مواد معدنی برای خوراک پتروشیمی ها ،صنایع دامپروری، دارویی و بهداشتی است .
راه های مدیریت خاک های شور:
1/کاهش تبخیر سطحی2/. روش آب یاری، تواتر آن و حجم آب آبیاری3/ . استفاده از روش‌های صحیح کاشت بذر متناسب با خاک‌های شور4/ کشت گونه‌های مقاوم و یا شور پسند5/ تغییر و اصلاح بافت خاک به کمک مواد آلی
به معنای استفاده از آب شور و خاک شور برای تولید گیاه، علوفه، ماهی و میگو، برق، نمک و سوخت زیستی، مواد معدنی برای خوراک پتروشیمی ها ،صنایع دامپروری، دارویی و بهداشتی است .
راه های مدیریت خاک های شور:
1/کاهش تبخیر سطحی2/. روش آب یاری، تواتر آن و حجم آب آبیاری3/ . استفاده از روش‌های صحیح کاشت بذر متناسب با خاک‌های شور4/ کشت گونه‌های مقاوم و یا شور پسند5/ تغییر و اصلاح بافت خاک به کمک مواد آلی
اگه نظری در مورد این متن داشتین میتونین از طریق پیامرسان اینستا گرام برامون بفرستید یا همین جا توی سایت نظرات و نکات خودتون را که نیاز به آموزش دارین بهمون بگید.
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید : ایمیل
www.zimascience.ir :سایت
zimascienc :اینستاگرام
منابع:
1/مطالعه روابط بين تراكم گونه هاي گياهي با ميزان شوري و بافت خاك در شوره زار كرسيا داراب/ ولي عباسعلي, قضاوي غلامرضا/ بيابان/1382
2/جامعه هاي گیاهی شوره زارهاي اشتهارد کرج/ رستنیها/1393/ یونس عصري، مینا ربیعی و اسمعیل جارچی
3/مدیریت پوشش گیاهی مناطق کویری و شوره زارها برای توسعه و گسترش شترداری (مطالعه موردی: کویر ساغند/ 1398 اصغر زارع چاهوکی دومین همایش بین ¬المللی شورورزی
4/ بررسي تغييرات جوامع گياهي حاشيه ي جنوب شرقي درياچه ي اروميه/ عسكر اله قلي ، يونس عصري/ مجله اكوفيزيولوژي گياهي/1392
https://www.poolnews.ir /
https://www.eligasht.com
