بسم الله الرحمن الرحیم
مدیریت یکپارچه اراضی
مقدمه :
یکی از مهم ترین چالشهای پیش روی توسعه کشاورزی در #مناطق روستایی، عدم استفاده بهینه از عوامل تولید بهویژه #زمین و آب است که با مسئله #خرد بودن و پراکندگی اراضی متعلق به هر یک از بهرهبرداران در ارتباط میباشد .بهره برداري مناسب از عوامل توليد براي به فعاليت درآمدن امکانات بالقوه، اجراي کامل قانون يکپارچه سازي اراضي، #تعاوني کردن توليد يا تجميع اراضي خرد و پراکنده، ايجاد قطعات اراضي مناسب براي #توليد و #تجميع سرمايه هاي انساني و مادي پراکنده کشاورزان از راهبردهاي اساسي و مهم در رسيدن به توسعه پايدار کشاورزي و روستايي محسوب مي شود. بديهي است مشارکت کشاورزان در امر يکپارچه سازي اراضي زراعي مي تواند زمينه ساز اهداف راهبردي مذکور باشد .
پراکندگي اراضي کشاورزي يکي از موانع جدي توسعه کشاورزي محسوب مي شود، بطوري که کوچکي و پراکندگي اراضي مانعي در استفاده بهينه از آب، زمين، نيروي انساني، مکانيزاسيون و ديگر عوامل موثر در توليد کشاورزي مي باشد.
کشاورزان تمايل کمي به يکپارچه سازي دارند و به شرط يکپارچه سازي موقتي، ترجيح مي دهند با افراد آشنا و فاميل مشارکت داشته باشند.
اصلي ترين موانع يکپارچه سازي اراضي عوامل فردي-اجتماعي و اقتصادي مي باشد.
اهمیت و ضرورت یکپارچه سازی :
#بحران خشکسالی، #برداشت بی رویه آبهای زیرزمینی، #راندمان و #بهره وری پایین آب و آبیاری بدون مدیریت، منجر به #افت شدید سفرههای آب زیرزمینی و تشدید بحران کم آبی شده است و برای #افزایش بهرهوری در تولید، یکپارچه سازی اراضی کشاورزی یک ضرورت است.
یکپارچه سازی اراضی کشاورزی راندمان تولید را تا چند برابر افزایش میدهد و همین امر میتواند امیدواری کشاورزان را به دنبال داشته باشد#.غیرکــارآ بــودن مــدیریت مزرعــه، عــدم #اســتفاده مــؤثر از تکنولــوژي و ماشــین آلات کشاورزي و #پایین بـودن بهـره وري عوامـل تولیـد، همگـی بـه نـوعی در ارتبـاط بـا پراکنـدگی اراضـی میباشند.
عدم یکپارچگی، چالشی برای توسعه روستا ها :
یکی از چالشهاي پـیش روي برنامـه هـاي توسعه روستایی در گذر از سنت به مدرنیته، #قطعه قطعه بودن و پراکندگی اراضی کشاورزي بهره بـرداران اسـت . این پراکندگی را میتوان در دو شکل مورد توجه قرار داد. نخست زمین هایی که با #مرزهاي مصنوعی یا طبیعی بین بهره برداران مختلف توزیع شده است. این نوع پراکندگی #مانعی براي اسـتفاده #عقلایـی و بهینـه از زمـین و سایر عوامل تولید بوده و به کاهش #کارآمدي کل فعالیت در یک محدوده ي جغرافیایی مـی انجامـد . شـکل دوم، پراکندگی #اراضی هر یک از بهره برداران در قطعات دور از هم و غالبا کوچک است .که این نیز مزید بـر وضـعیت نخست شده و به تشدید شرایط، گفته شده، نیز میانجامد
#تصورات و نظرات کشاورزان درباره یکپارچه سازی :
یکپارچه سازي اراضی باعث به #خطر افتادن مالکیت خصوصی میشود. یکپارچه سازي باعث درنظر نگرفتن وجود #تفاوت بین کیفیت اراضی میشود . فعالیت به صورت #دسته جمعی بسیار مشکل است. یکپارچه سازي اراضی باعث #دشوار شدن فرایند #خرید و فروش اراضی میشود .یکپارچه سازي اراضی باعث #کاهش آزادي عمل میشود. یکپارچه سازي اراضی باعث #کاهش نظارت بر اراضی و در نتیجه باعث #کاهش بهره وري نهادها میشود .یکپارچه سازي اراضی باعث افزایش #مشاجرات مردمی میشود. با یکپارچه سازي اراضی #دچار ضرر اقتصادي میشویم . با یکپارچه سازي اراضی #تولید به دلیل کاهش مدیریت ،#کاهش می یابد.
راهکار ها و پیشنهادات :
لازم است ضوابطی براي جلوگیري از پراکندگی بیشتر اراضی کشاورزي از طریق اصلاح و بازنگري قوانین به ویژه قانون ارث و همچنین قوانینی در زمینه اندازه بهینه زمین هاي کشاورزي در مناطق مختلف و یا کمترین اندازه زمین که قابل تفکیک نباشند تصویب شود، که میتواند مانع از تقسیم بیشتر قطعات شود و در دراز مدت زمینه را براي یکچارچه سازي اراضی فراهم کند.
طراحی الگوي مناسب جهت یکپارچه سازي اراضی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS
آموزش های لازم درباره نحوه ارزش گذاري و مقایسه قطعات با هم به کشاورزان، ستادي متشکل از افراد سازمانی و حقوقی و افراد محلی تشکیل شود.
- با توجه به اینکه یکی از مهمترین راهکارهایی که کشاورزان جهت یکپارچه سازي اراضی اجرایی دانستند و داراي اولویت بالایی میباشد یکپارچه سازي اراضی همراه با حفظ مالکیت فردي میباشد. به همین منظور جهت تسهیل در این امر لازم است با ارایه مشوق هاي مالی و غیره زمینه گسترش تعاونی هاي تولید کشاورزي فراهم شود و کشاورزان با حفظ مالکیت فردي به صورت گروهی کشت کنند.
نتیجه گیری :
یکپارچه سازی اراضی باعث بهبود عملکرد و همپنین دستیابی به توسعه پایدار میشود .میتوان با اعمال مدیریت درست و برنامه ریزی مدون به وسیله نهاد های مربوطه ، به کشاورزی پایدار رسید و به پیشرفت جوامع روستایی کمک کرد.
منابع :
• 1- ویژه نامه رشد و توسعه اقتصاد روستایی و کشاورزی/ نقش یکپارچه سازی اراضی کشاورزی بر بهرهوری بخش کشاورزی (مطالعه موردی شهرستان شازند/هادی غفاری -علی یونسی
• 2 - شناخت عوامل موثر بر تمايل کشاورزان به مشارکت در اجراي طرح يکپارچه سازي اراضي زراعي مورد: شهرستان خوسف /مرادي محمودجغرافيا و توسعه/1392, فال سليمان محمود, ابطحي نيا آمنه/ اتنا عابدینی
3- ارزيابي موانع يکپارچه سازي اراضي کشاورزي ( مطالعه موردي: روستاهاي شهرستان ازنا/مهدوي ابراهيم/تحقيقات اقتصاد و توسعه كشاورزي ايران (علوم كشاورزي ايران), کيانی ميلاد, دانشورعامري ژيلا /1396
4- پژوهشنامه نامه علوم اجتماعي/ یکپارچگي اراضي: تجربه اي ناموفق درچارچوب طرحهاي دولتي اما موفق در قالب دانش بومي / وثوقي منصور 1382/
5- نقش طرح های یکپارچه سازی اراضی در مدیریت پایدار منابع آب /مهدی قاسمی / 1395